สำหรับประเทศไทยปัญหาสภาพน้ำประกอบด้วยหลายปัจจัย สภาพอากาศ ฟ้าฝนมลพิษ รวมถึง PM 2.5 หลายครั้งปัญหาเล่านี้ส่งผลต่อสภาพน้ำดิบทั้งน้ำบาดาลและน้ำประปา ทำให้บ้านของเรามีตะกอน สนิม สารปนเปื้อนมากับน้ำได้ ซึ่งเป็นเรื่องปกตินะครับ หากไม่ได้ “เปลี่ยนไส้กรองน้ำ” เป็นเวลานานบางช่วงน้ำจะมีกลิ่นไม่พึงประสงค์ และเหม็นอับ อีกทั้งยังทำให้น้ำไหลช้า และไส้กรองน้ำตันได้ง่าย บางครั้งส่งผลต่อสุขภาพของเราและคนในบ้าน

ไส้กรองน้ำ (Water filter)

• ไส้กรองน้ำ คืออะไร
• เหตุใดการกรองน้ำจึงมีความสำคัญ
• ไส้กรองน้ำมีกี่ประเภท
• ไส้กรองน้ำแต่ละชนิดมีคุณสมบัติอะไร
• วิธีการเช็คสภาพไส้กรองน้ำตันและเสื่อมประสิทธิภาพ
• บทสรุป

ไส้กรองน้ำ คืออะไร

ไส้กรองน้ำ คือ ส่วนประกอบสำคัญในการกรองน้ำ เพื่อกรองสิ่งปนเปื้อนออกแล้วสามารถนำน้ำสะอาดมาใช้สำหรับการอุปโภค-บริโภค เช่นร้านกาแฟ ร้านอาหาร ครัวเรือน โรงแรม รวมทั้งกรองน้ำใช้ในอุตสาหกรรมขนาดเล็กและใหญ่ ทางการแพทย์ นอกเหนือจากครัวเรือนส่วนบุคคล กระบวนการกรองช่วยลดความเข้มข้นของสารปนเปื้อน เช่น อนุภาคแขวนลอย ปรสิต แบคทีเรีย สาหร่าย ไวรัส และเชื้อรา

เหตุใดการเปลี่ยนไส้กรองน้ำจึงมีความสำคัญ

แทบเป็นไปไม่ได้เลยที่จะกำหนดคุณภาพน้ำบาดาล-น้ำประปาให้มีค่าน้ำให้คงที่ ในปัจจุบันการบำบัดน้ำมีกระบวนการหลายอย่าง เช่น การวิเคราะห์ทางกายภาพ เคมี หรือชีวภาพ ได้รับการพัฒนาขึ้นเพื่อทดสอบระดับการปนเปื้อน ระดับของสารเคมีอินทรีย์และอนินทรีย์เป็นพารามิเตอร์ทั่วไปบางส่วนที่วิเคราะห์เพื่อกำหนดคุณภาพน้ำและระดับการปนเปื้อน

โดยปกติน้ำประปาจะผ่านกระบวนการบำบัดน้ำในโรงกรองน้ำก่อน และมีการทดสอบคุณภาพน้ำทันที ก่อนจ่ายน้ำไปยังจุดต่างๆ ซึ่งโดยทั่วไปจะให้ผลลัพธ์ได้มาตรฐานตามที่กำหนด อย่างไรก็ตาม กรณีความเชื่อมั่นในเรื่องคุณภาพน้ำที่หลายท่านกังวลมากขึ้นปัจจุบันนี้ว่าน้ำประปาปลอดภัยหรือไม่ ? วันนี้จะแบ่งปันข้อมูลดีดีให้ครับ ตะกรันสนิม ตะกอน น้ำขุ่น คลอรีนสามารถพบได้เป็นเรื่องปกติครับ สารแขวนลอย สี กลิ่นที่ปนมากับน้ำประปาเกิดได้จากหลายปัจจัย ซึ่ง! คำถามคือ ทำไมน้ำประปาผ่านการบำบัดแล้วยังมีตะกรันสนิมหลุดออกได้

ไม่ใช่เรื่องแปลกที่ท่อจะมีอายุหลายสิบปี และด้วยการเดินทางเป็นเวลานานผ่านท่อเหล่านี้ น้ำที่ผ่านการกรองอาจกลายเป็นมลพิษกับทุกสิ่งที่พบระหว่างทาง ท่อเก่าสามารถแจกจ่ายจุลินทรีย์ แบคทีเรีย และไวรัส เช่นเดียวกับใน Flint, Michigan Crisis และ Chicago ในส่วนที่เกี่ยวกับท่อตะกั่ว ในกรณีที่น้ำไม่ได้รับการกรอง โอกาสในการสัมผัสกับสารปนเปื้อนที่เป็นอันตรายจะเพิ่มขึ้น

ปัญหาเหล่านี้ไม่เพียงแต่พบในประเทศไทยครับต้องบอกว่าเจอกับเกือบทุกประเทศทั่วโลก อายุการใช้งานของท่อและแรงดันน้ำจึงเป็นสาเหตุหลักๆที่ถูกนำมาพิจารณา อย่าลืมนะครับ เมื่อท่อประปาที่มีอายุการใช้งานนานมาก การซ่อมแซมมักก่อให้เกิดสนิมได้ และท่อประปาในบางพื้นที่ยังเป็นท่อเหล็กอยู่ เมื่อในท่อมีแรงดันอัดกระแทกทำให้ตะกรันสนิมหลุดปนเปื้อนมากับน้ำออกมา ทำให้น้ำมีสีขุ่นหรือสีน้ำตาลได้

อย่างไรก็ตาม ปัจจัยแวดล้อมอื่นๆ ทั้งสิ่งแวดล้อมที่ส่งผลต่อสภาพน้ำดิบก็ยังเป็นสาเหตุได้เช่นกันเช่น มลพิษทางอากาศ ไมโครพลาสติก รวมถึงสารเคมี PFAS ที่ใช้อย่างแพร่หลายในบรรจุภัณฑ์อาหารเพื่อช่วยให้สามารถป้องกันความชื้นและไขมันได้ดี

มีหลักฐานว่าการสัมผัสกับสาร per- และ polyfluoroalkyl (PFAS) สามารถนำไปสู่ผลลัพธ์ด้านสุขภาพที่ไม่พึงประสงค์ในมนุษย์ U.S. EPA รายงานว่าถ้ามนุษย์หรือสัตว์กิน PFAS เข้าไป เมื่อเวลาผ่านไปสิ่งปนเปื้อนสามารถสะสมในร่างกายได้ การได้รับสารอาจจะส่งผลกระทบด้านสุขภาพที่ไม่พึงประสงค์ เช่น ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ มะเร็ง และฮอร์โมนไทรอยด์ทำงานผิดปกติ

ไส้กรองน้ำมีกี่ประเภท

ไส้กรองในท้องตลาดมีเยอะมากกก เรื่องคุณภาพมาตราฐาน อายุการใช้งานก็แตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับวัสดุและปริมาณของสารกรอง  สินค้าที่ดีก็มีเยอะ แต่สินค้าที่ไม่ผ่านการรับรองมาตราฐานก็เยอะมากเช่นกันครับ 

ก่อนซื้อ เครื่องกรองน้ำ และไส้กรองน้ำสำคัญเรย คือต้องมั่นใจในเรื่องคุณภาพ แหล่งผลิต และเรื่องของการรับรองมาตราฐาน เพราะการบริโภคน้ำที่มีสารปนเปื้อนหรือสารกรองที่ไม่ได้รับมาตราฐานส่งผลต่อสุขภาพแน่นอน เมื่อสารปนเปื้อนเหล่านี้ถูกสะสมในร่างกายเป็นระยะเวลานานอาจจะส่งผลที่ร้ายแรงถึงชีวิตเช่นกัน

เพราะฉนั้นก่อนตัดสินใจเลือกซื้อควรเช็คและตรวจสอบแหล่งที่มา สินค้าที่มีคุณภาพควรผ่านการรับรองมาตราฐานระดับสากลหรือจากสถาบันที่มีการยอมรับ ไม่อิงกับผลประโยชน์ทางการค้า

ไส้กรองน้ำ (5 ขั้นตอน) แต่ละชนิดมีคุณสมบัติอะไร

1. ไส้กรองโพลีโพรพีลีน PP (Sediment Filter) มีหน้าที่กรองสารแขวนลอย สิ่งสกปรก เศษหิน ดิน ทราย ฝุ่นตะกอนขนาดใหญ่ในน้ำ มีอายุการใช้งานประมาณ 4-6 เดือน *ขึ้นอยู่กับสภาพน้ำในแต่ละพื้นที่

2. ไส้กรองคาร์บอน CTO (Carbon Block) ทำหน้าที่ดูดจับกลิ่น สี คลอรีน ยาฆ่าแมลง ผงซักฟอกในน้ำ ไส้กรองคาร์บอน จะมี 2 แบบ คือแบบอัดแท่งและแบบเป็นผง ซึ่งอายุการใช้งานประมาณ 6-8 เดือน

3. ไส้กรองเรซิ่น (Resin Filter) มีหน้าที่ลดความกระด้าง คราบหินปูน ช่วยดักจับ สารตะกั่ว แคดเมี่ยม และปรอทที่ปนเปื้อนในชั้นดิน อายุการใช้งานประมาณ 6-8 เดือน

4. ไส้กรองเมมเบรน เป็นขั้นตอนที่ช่วยกรองละเอียด จะมี 2 ระบบหลักๆที่นิยมใช้จะมีตัวกรองRO, UF, และ Nano-PH 

• ไส้กรองเมมเบรน RO (Reverse Osmosis) เป็นไส้กรองที่มีคุณสมบัติในการกรองสารละลายสารพิษ สิ่งปนเปื้อนในน้ำต่างๆและเชื้อโรคทุกชนิด ไส้กรอง RO เป็นเนื้อเยื่อเมมเบรนที่มีความละเอียดสูงถึง 0.0001 ไมครอน จึงทำให้น้ำที่ผ่านการกรองสะอาดและบริสุทธิ์ อายุการใช้งานประมาณ 8-12 เดือน
• ไส้กรอง UF (Ultrafiltration Membrane) ดักจับสิ่งสกปรกได้ดีเยี่ยม อีกทั้งยังกำจัดตะกอนขนาดเล็กและเชื้อโรคต่างๆที่ปนเปื้อนมากับน้ำได้ เช่น แบคทีเรีย ไวรัส กรองเล็กมากถึง0.01 ไมครอน ให้น้ำมีความสะอาด ปราศจากตะกอนและเชื้อโรค โดยยังมีแร่ธาตุหลงเหลืออยู่ในน้ำ
• ไส้กรอง Nano-pH Filter กรองละเอียดได้ถึง0.001ไมครอน สามารถกรองตะกอนขนาดเล็กและเชื้อโรค เชื้อไวรัส เชื้อแบคทีเรีย รวมถึงสารละลายต่างๆ น้ำที่ผ่านไส้กรองมีความสะอาดสูง ไม่มีเชื้อโรค ทั้งยังมีความสามารถในการปรับสภาพน้ำให้เป็นน้ำอัลคาไลน์ ช่วยลดสภาพความเป็นกรดในร่างกาย เพื่อสุขภาพที่ดี

5. ไส้กรองโพสคาร์บอน (Post carbon) ทำหน้าที่ปรับรสชาติของน้ำ กลิ่น และก๊าซที่เหลืออยู่ เพื่อรสชาติที่นุ่มนวลก่อนนำไปดื่ม อายุการใช้งานประมาณ 8-12 เดือน

3 วิธีการเช็คสภาพไส้กรองน้ำตันและเสื่อมประสิทธิภาพ:

• น้ำไหลช้าถึงไม่ไหล
• ปั้มมีเสียงดัง
• น้ำเริ่มมีกลิ่น

บทสรุป

หากพบอาการเหล่านี้ ให้ลองสังเกตูสภาพไส้กรองน้ำได้เบื้องต้นครับว่ามีสารแขวนลอยตันในไส้กรองหรือไม่

ดังนั้นการหมั่นตรวจเช็คไส้กรองน้ำจึงเป็นสิ่งจำเป็น